જ્યારથી અમદાવાદમાં એર ઇન્ડિયાનું AI 171 વિમાન ક્રેશ થયું અને બે પાઇલટ સુમિત સભરવાલ અને કેલ્વિન કુંદરનું મોત થયું, ત્યારથી બીજી બાબતો વિશે ચર્ચાઓ ચાલી રહી છે. પરંતુ તમે એક બીજો શબ્દ સાંભળ્યો જ હશે, તે છે પાઇલટનો થાક. પાઇલટનો થાક એટલે કે પાઇલટના થાક પર ચર્ચા થાય છે, પાઇલટ થાકેલા હતા કે નહીં. આજે આપણે આ બાબતોની ચર્ચા કરીશું અને તમને કહેવાનો પ્રયાસ કરીશું કે ભારતના પાઇલટ કેટલા થાકેલા છે.
તેમને ખૂબ જ ફરજ બજાવવી પડે છે અને DGCA નો પણ એક નિયમ હતો કે તમે એક પાઇલટ પાસેથી દિવસમાં 13 કલાક ફરજ લઈ શકો છો. એટલા માટે એરલાઇન્સ પાઇલટ્સને દિવસમાં 13 કલાક ઉડાન ભરવાની ફરજ પાડે છે. અમે તમને આ બાબતો આજે પણ જણાવીશું અને તમને જણાવીશું કે આ કારણોસર કયા અકસ્માતો થયા. પાઇલટ્સને કેટલી મુસાફરી કરવી પડી. કેટલાક પાઇલટ્સ પણ માનસિક રીતે એટલા અસ્થિર થઈ ગયા હતા. અમે તમને પછીથી એક વ્યક્તિ વિશે વાત કરીશું જેણે પોતે જ પોતાનું વિમાન ક્રેશ કર્યું.
ઓગસ્ટ 2023 માં, ઇન્ડિગોના પાઇલટ મનોજ સુબ્રમણ્યમને નાગપુર એરપોર્ટ પર હાર્ટ એટેક આવ્યો. અને તે સમયે આ જુઓ. અને તે સમયે એવું કહેવામાં આવે છે કે આ હાર્ટ એટેકનું કારણ વધુ પડતી ડ્યુટી ઊંઘ, ઊંઘ ન આવવી, એટલે કે તે ઊંઘી શકતો ન હતો. આ બધી વાતો કહેવામાં આવી રહી હતી. કહેવામાં આવ્યું કે તેની સવારે 3:00 થી 7:00 વાગ્યા સુધીની ફ્લાઇટ હતી, જે તેને તિરુવનંતપુરમથી નાગપુર અને પછી પુણે લઈ ગઈ. તે પછી, 27 કલાક આરામ કર્યા પછી, તે ફરીથી ડ્યુટી પર જઈ રહ્યો હતો જ્યાં તેને કાર્ડિયાક એરેસ્ટ થયો અને ત્યાં તેનું મૃત્યુ થયું. આના બરાબર 3 મહિના પછી, નવેમ્બર 2023 માં, દિલ્હી એરપોર્ટ પર એર ઇન્ડિયાની ફ્લાઇટ લેવા માટે એક પાઇલટ આવ્યો. તે 37 વર્ષનો હતો. દિલ્હી એરપોર્ટ પર 3 મહિના પછી તેનું પણ એ જ રીતે મૃત્યુ થયું.
હવે કલ્પના કરો, બંને પાઇલટ વિમાનમાં છે. વિમાન ઉડાન ભરે છે. તે પછી, તેમને હૃદયરોગનો હુમલો આવે છે. તેઓ મૃત્યુ પામે છે. તો પછી મુસાફરોનું શું થશે? તો શું એરલાઇન્સ તેમના પાઇલટ્સનું તબીબી તપાસ પણ કરાવતી નથી અથવા આ બધું શા માટે થઈ રહ્યું છે? ચાલો હું તમને મુખ્ય કારણ જણાવું છું જે ટાંકવામાં આવી રહ્યું છે. સેફ્ટી મેટર્સ ફાઉન્ડેશન નામની એક NGO છે જેણે આ બધી બાબતોની સંપૂર્ણ તપાસ કરી અને કહ્યું કે આ બધાનું કારણ પાઇલટનો થાક છે, એટલે કે પાઇલટ ખૂબ થાકેલા હતા. તેઓ ઊંઘી શકતા ન હતા અને આ ઊંઘના અભાવે થયું.
આ ચર્ચા પહેલા પણ થઈ ચૂકી છે. ન્યૂઝ ગાર્ડે પોતે લખ્યું હતું કે એક પાઇલટે ખૂબ થાકી ગયો હોવાથી ફ્લાઇટ ઉડાવવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. આ જુઓ. પાઇલટે ઉડવાનો ઇનકાર કર્યા પછી ફ્લાઇટ રદ કરવામાં આવી. ઉડાન કેમ એરલાઇન્સને ડ્યુટી કલાકોથી જ નિયમોનું પાલન કરવું પડે છે. આ બધી બાબતો છે. ભારતમાં પાઇલટનો થાક એ એરલાઇન્સ માટે જાગવાની ઘંટડી છે. આવા સમાચાર વારંવાર આવે છે પરંતુ આપણે તે જોતા નથી. હવે જ્યારે આટલા મોટા અકસ્માતો થયા છે, ત્યારે આપણે પણ આ બાબતને ગંભીરતાથી લઈ રહ્યા છીએ અને તેને લેવી જોઈએ કારણ કે આ પાઇલટનો મુદ્દો નથી. આ એક સામાન્ય નાગરિકનો મુદ્દો છે. તે દરેક ભારતીયનો મુદ્દો છે જે મુસાફરી કરે છે.
જો આજે નહીં, તો કાલે દરેકને કોઈને કોઈ કામને કારણે ફ્લાઇટમાં ચઢવું પડશે.પણ કલ્પના કરો કે જો ફ્લાઇટ ચલાવનાર પાઇલટ થાકેલો અને સૂઈ ગયો હોય તો શું થશે? આગળ, અમે તમને એક એવી વાર્તા કહેવા જઈ રહ્યા છીએ જે તમારા આત્માને હચમચાવી નાખશે. ઇન્ડિયન એરલાઇન્સના પાઇલટ થાક રિપોર્ટ્સ પ્રોપ સેફ્ટી ચિંતાઓ, આ બધા રિપોર્ટ્સ છે. હવે જુઓ, આ જર્મન વિંગ્સ ફ્લાઇટ નંબર 9525 છે, આ એરબસ 3201 છે, તે બાર્સેલોના સ્પેનથી જર્મની જઈ રહી છે. છ ક્રૂ સભ્યો સાથે 144 લોકો હતા, એટલે કે કુલ 50 લોકો વિમાનમાં હતા. આ વિમાનનો પાઇલટ એન્ડ્રેસ લ્યુબ્સ હતો. ફ્રાન્સમાં, જ્યારે વિમાન આકાશથી 38,000 ફૂટ ઉપર હોય છે, ત્યારે જ્યારે કો-પાઇલટ વોશરૂમ માટે બહાર જાય છે, ત્યારે પાઇલટ ઊભો થાય છે, ત્યારે મુખ્ય પ્રથમ અધિકારી ઊભો થાય છે અને અંદરથી દરવાજો બંધ કરી દે છે.
જ્યારે વિમાન ફ્રાન્સના આકાશમાં 38,000 ફૂટ પર હોય છે, ત્યારે કો-પાઇલટ કોકપીટમાંથી બહાર આવે છે, વોશરૂમ માટે જાય છે અથવા કદાચ રેસ્ટ રૂમમાં જાય છે. તે પછી જ્યારે તેઓ પાછા આવ્યા, ત્યારે તેઓએ જોયું કે કોકપીટનો દરવાજો અંદરથી બંધ હતો. બન્યું એવું કે ફર્સ્ટ ઓફિસર, પાયલ, એ દરવાજો અંદરથી બંધ કરી દીધો હતો.૧૯૯૧ ના અકસ્માત પછી, જેમાં વિમાનનું અપહરણ થયું અને ટ્વીન ટાવર્સમાં અથડાયું, કોકપીટના દરવાજાનું લોક અંદરથી ખૂબ જ મજબૂત બનાવવામાં આવ્યું હતું. આ કારણે, પાઇલટ્સ દરવાજાનું લોક ખોલી શક્યા નહીં.
પાઇલટ્સ તેને તોડવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા હતા પરંતુ તે કરી શક્યા નહીં. પ્રથમ અધિકારીએ શું કર્યું? દરવાજો લોક કર્યા પછી, તેણે ઓટો પાઇલટને વિમાનને ૩૮,૦૦૦ ફૂટથી ૧૦૦ ફૂટ નીચે લઈ જવા માટે સેટ કર્યો. અને તે પછી વિમાન ખૂબ જ ઝડપથી નીચે જવાનું શરૂ કરે છે. સહ-પાઇલટ દરવાજો તોડવાનો પ્રયાસ કરે છે. તે બૂમો પાડે છે અને ચીસો પાડે છે. પરંતુ પ્રથમ અધિકારી કંઈ સાંભળતો નથી અને પછીથી વિમાન ક્રેશ થાય છે. વોઇસ રેકોર્ડરમાં સ્પષ્ટ દેખાય છે કે કોઈ દરવાજો તોડવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. કોકપીટમાં કંઈક તૂટવાનો અવાજ આવે છે. અને પ્રથમ અધિકારી કંઈ બોલતા નથી.
હા, તેના શ્વાસ લેવાનો અવાજ વોઇસ રેકોર્ડરમાં રેકોર્ડ થાય છે.તેથી એવું સમજાયું કે તે સમયે તે જીવિત હતો. પાછળથી જ્યારે તપાસ પ્રકાશમાં આવી, ત્યારે તપાસ એજન્સીઓને ખબર પડી કે પાઇલટની માનસિક સ્થિતિ ખૂબ જ ખરાબ હતી કારણ કે જે દિવસે તેણે આ કર્યું, તે દિવસે અકસ્માત થયો તેના બરાબર 1 વર્ષ પહેલા તેના પુત્રનું મૃત્યુ થયું હતું અને તે પણ એવું જ કરવા માંગતો હતો. 1 વર્ષ પછી જ્યારેપછી એવો દિવસ આવે છે જ્યારે તેનો પુત્ર મૃત્યુ પામે છે અને પાઇલટ વિમાન ઉડાડી રહ્યો હતો અને તે સમયે તેને રસ્તામાં જ પોતાનું જીવન સમાપ્ત કરવાનું મન થાય છે અને તેણે આત્મહત્યા કરી લીધી અને ૧૪૯ અન્ય લોકો પણ માર્યા ગયા.
તેથી સમગ્ર વિશ્વમાં પાઇલટ્સની માનસિક સ્થિતિ પર કામ કરવાની ખૂબ જરૂર છે. કારણ કે એક પાઇલટ ફક્ત પોતાનો જીવ જ બચાવતો નથી પણ તેની સાથેના મુસાફરોના જીવ પણ બચાવે છે. અને આ અકસ્માતમાં એ પણ જાણીતું છે કે પાઇલટ ઘણી રાતોથી સૂયો ન હતો. તો કલ્પના કરો કે આ ઊંઘ ન આવવાને કારણે કેટલા લોકો પોતાનો જીવ ગુમાવે છે અને આ થાક અને અનિદ્રામાં પણ કેટલા પાઇલટ્સ વિમાન ઉડાડી રહ્યા છે.
