1970નો દાયકો હતો. ભારતના ઉત્તર પૂર્વમાં મિઝોરમની પહાડીઓમાં બળવાખોરીની આગ ધધકી રહી હતી. લાલેંગાના નેતૃત્વમાં મિઝો નેશનલ ફ્રન્ટ અલગ રાષ્ટ્રની માંગ કરી રહ્યું હતું. ચારેય તરફ હિંસાનો માહોલ હતો અને ભારતની એકતાને સીધી પડકાર આપવામાં આવી રહ્યો હતો. મિઝોરમની બગડતી સ્થિતિ જોઈ ઇન્ટેલિજન્સ બ્યુરોએ પોતાના એક ગુપ્ત એજન્ટને ત્યાં મોકલવાનો નિર્ણય કર્યો. આ એજન્ટ હતા અજિત ડોભાલ.અજિતની તાજેતરમાં જ લગ્ન થયા હતા. પરંતુ તેમણે પોતાની ઓળખ બદલીને પત્ની અરુણી ડોભાલને પણ સાથે લઈને મિઝોરમ પહોંચ્યા.
ત્યાં તેમણે જાણ્યું કે લાલેંગા પોતાના સાત કમાન્ડરોના જોરે આતંક ફેલાવી રહ્યો હતો. આ કમાન્ડરો લાલેંગાની તાકાત તો હતા જ, પરંતુ તેની સૌથી મોટી નબળાઈ પણ હતા. જો આ સાતેયને તોડી શકાય તો આખી બળવાખોરીનો અંત આવી શકે.ત્યારે અજિતે એવો એક પ્લાન બનાવ્યો કે જેને સાંભળીને કોઈની પણ રુંવાટી ઊભી થઈ જાય. તેમણે આ અલગાવવાદી કમાન્ડરોને પોતાના ઘરે જમવા માટે આમંત્રણ આપ્યું અને પત્ની અરુણીને કહ્યું કે મારા ઓફિસના કેટલાક મિત્રો જમવા આવવાના છે, તેમના માટે ખાસ મિઝો ભોજન પોર્ક એટલે કે સૂરનું માંસ બનાવજો.જમણવાર તૈયાર થયો.
પરંતુ જ્યારે દરવાજો ખુલ્યો ત્યારે અરુણીનું હૃદય ધબકતું રહી ગયું. કારણ કે હાથમાં ઓટોમેટિક બંદૂકો લઈને નકાબપોશ ખૂંખાર આતંકવાદીઓ અજિતના ઘરમાં પ્રવેશ્યા હતા. તેમને અજિત પર પૂરતો વિશ્વાસ નહોતો, એટલે બંદૂકો સાથે લાવ્યા હતા અને ઘરના બહાર પણ એક ડઝન જેટલા આતંકવાદીઓ પહેરા માટે ઉભા હતા.પરંતુ અજિત ડોભાલે સ્મિત સાથે તેમનું સ્વાગત કર્યું અને જમણવારની મેજ પર પોતાની વાતોથી એવો જાદુ ચલાવ્યો કે સાતમાંથી છ કમાન્ડરો ભારત સરકાર તરફ આવી ગયા. અંતે લાલેંગાને સરકાર સામે ઘૂંટણ ટેકવા પડ્યા. ત્યારબાદ શાંતિ કરાર થયો, મિઝોરમમાં અલગાવવાદી આંદોલનનો અંત આવ્યો અને ત્યાં ચૂંટણી યોજાઈ. અજિત ડોભાલનું મિશન સફળ થયું.પરંતુ આ તો માત્ર એક મિશન હતું. અસલી કહાની તો હજી બાકી હતી. ભારતના નેશનલ સિક્યુરિટી એડવાઈઝર અજિત ડોભાલ, જેમને ભારતનો જેમ્સ બોન્ડ, સ્પાય માસ્ટર, સુપર કોપ અને 21મી સદીનો ચાણક્ય પણ કહેવામાં આવે છે.
તેમની કહાની કોઈ સ્પાય થ્રિલર ફિલ્મથી ઓછી નથી. આજે પણ માત્ર તેમના નામથી જ પાકિસ્તાન થરથરી ઊઠે છે. અમેરિકા ની સીઆઈએ, રશિયાની કેજીબી અને ઇઝરાઇલની મોસાદ સહિત દુનિયાની દરેક ગુપ્તચર એજન્સીમાં તેમના નામની ધાક છે. જો કોઈ દુશ્મન દેશ કે આતંકવાદી સંગઠનને ખબર પડે કે સામે ભારત તરફથી અજિત ડોભાલ ઊભા છે, તો જંગની શરૂઆતથી જ તેમને હારનો ભય સતાવા લાગે છે.પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ભીખારી બનીને પાકિસ્તાન ગયેલા અજિત ડોભાલે કેવી રીતે દુશ્મનના ન્યુક્લિયર મિશનનો પર્દાફાશ કર્યો હતો. પાકિસ્તાનમાં સાત વર્ષ દરમિયાન તેઓ કેવી રીતે અનેક વાર પકડાવાથી બચ્યા હતા. કાંધાર હાઇજેક, 2016ની સર્જિકલ સ્ટ્રાઈક, 2019ની બાલાકોટ એર સ્ટ્રાઈક કે પછી 2025નું ઓપરેશન સિંદૂર. ભારતના દરેક ગુપ્ત મિશનની જવાબદારી અજિત ડોભાલને જ કેમ સોંપવામાં આવે છે. આ બધું આપણે 21મી સદીના ચાણક્ય અજિત ડોભાલની આ અનસુની અનકહી કહાનીમાં જાણશું.કહાનીની શરૂઆત થાય છે 20 જાન્યુઆરી 1945ના રોજ, જ્યારે ઉત્તરાખંડના પૌડી ગઢવાલમાં રહેતા મેજર જી એન ડોભાલના ઘરે અજિત ડોભાલનો જન્મ થાય છે.
તેમના પિતા આર્મીમાં હોવાથી આગળ જઈને તેમનો ટ્રાન્સફર રાજસ્થાનમાં થાય છે. ત્યાં અજમેરના ઇન્ડિયન મિલિટરી બોર્ડ સ્કૂલમાંથી અજિત પોતાની સ્કૂલિંગ પૂરી કરે છે. ત્યારબાદ 1967માં આગ્રા યુનિવર્સિટીમાંથી ઇકોનોમિક્સમાં માસ્ટર્સ કરે છે.આગલા જ વર્ષે તેઓ યુપીએસસીની પરીક્ષા આપે છે અને પ્રથમ પ્રયાસમાં જ સફળ થાય છે. પોલીસ ઓફિસર તરીકે તેમની પહેલી પોસ્ટિંગ કેરળના કોટ્ટયમમાં થાય છે. પરંતુ પોસ્ટિંગના થોડા સમય બાદ જ કેરળમાં એવી ઘટના બને છે જેના કારણે માત્ર 26 વર્ષની ઉંમરે અજિત ડોભાલ ચર્ચામાં આવી જાય છે.28 ડિસેમ્બર 1971ના રોજ કેરળના થલસેરી ગામમાં હિંદુ મુસ્લિમ વચ્ચે ભયંકર દંગા ફાટી નીકળે છે. સ્થિતિ એટલી ગંભીર બની જાય છે કે પોલીસ પણ ત્યાં જવા ડરે છે. લોકો દુકાનો સળગાવી રહ્યા હતા, લૂંટફાટ ચાલી રહી હતી અને દંગા અટકવાનું નામ લેતા નહોતા. કેન્દ્ર સરકાર પર ભારે દબાણ આવ્યું. ત્યારે ગૃહમંત્રી કરુણાકરન એવા પોલીસ અધિકારીની શોધમાં હતા જે આ દંગાઓ શાંત કરી શકે.કેટલાક સિનિયર અધિકારીઓએ અજિત ડોભાલનું નામ સૂચવ્યું અને કહ્યું કે આ યુવાન કોઈથી ડરતો નથી અને ખૂબ ચાલાક છે.
ગૃહમંત્રીએ દંગા શાંત કરવાની જવાબદારી અજિતને સોંપી. 2 જાન્યુઆરીએ અજિત થલસેરી પહોંચ્યા. ત્યાં તેમણે દિવસો સુધી સમગ્ર વિસ્તાર ફરીને માહિતી એકઠી કરી કે દંગા કેમ ભડકી રહ્યા છે. તેમને સમજાયું કે બંને સમુદાયે એકબીજાનું લૂંટાયેલું સામાન પાછું ન મળવાથી લોકોમાં ભારે ગુસ્સો છે.ત્યારે તેમણે બંને સમુદાયના નેતાઓ સાથે બેઠક કરી અને એકબીજાનું સામાન પરત કરીને હાથ મિલાવવા માટે રાજી કર્યા. પરિણામે દંગા શાંત થઈ ગયા. અજિત ડોભાલે લાઠી ચલાવ્યા વગર પોતાની વ્યૂહાત્મક વિચારશક્તિથી મોટી સમસ્યા હલ કરી હતી.
આ વાત દિલ્હી સુધી પહોંચી અને ઇન્ટેલિજન્સ બ્યુરોએ તેમને દિલ્હી બોલાવી પોતાની ડાયરેક્ટ ઓપરેશન વિંગમાં સામેલ કર્યા. અહીંથી જ શરૂ થયો ભારતના મહાન સ્પાય બનવાનો સફર.ટ્રેનિંગ બાદ તેમને શરૂઆતમાં ડેસ્ક વર્ક સોંપવામાં આવ્યું. પરંતુ જ્યારે મિઝોરમમાં એજન્ટ મોકલવાનો સમય આવ્યો ત્યારે અજિતે પોતે જ ત્યાં જવાનું પ્રસ્તાવ રાખ્યો. મિઝોરમને ભારતથી અલગ થવાથી બચાવવાની કહાની આપણે શરૂઆતમાં સાંભળી જ છે. આ સફળતા બદલ તેમને પ્રેસિડેન્ટ પોલીસ મેડલથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા.મિઝોરમ પછી તેમણે સિક્કિમમાં પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી. તે સમયે સિક્કિમ ઇન્ડિયન યુનિયનનો ભાગ નહોતો. ત્યાંના રાજા નામગયાલ ભારત સાથે વાતચીત કરવા પણ તૈયાર નહોતા. પરંતુ અજિત ડોભાલે પોતાની ચાણક્ય નીતિથી સિક્કિમને સફળતાપૂર્વક ભારત સાથે જોડ્યું.
આગળ વધીએ અને પહોંચીએ પાકિસ્તાન. 1972માં ભારતે પ્રથમ પરમાણુ પરીક્ષણ કર્યું ત્યારે પાકિસ્તાન હચમચી ગયું. ત્યાંના ન્યુક્લિયર વૈજ્ઞાનિક ડૉક્ટર એ ક્યૂ ખાન ચીન અને નોર્થ કોરિયાની મદદથી ન્યુક્લિયર પ્રોગ્રામ આગળ વધારી રહ્યા હતા. પ્રધાનમંત્રી ઇંદિરા ગાંધીએ પાકિસ્તાનમાં રૉનું નેટવર્ક મજબૂત કરવાનું નક્કી કર્યું. આ જાસૂસોમાંથી એક હતા અજિત ડોભાલ.તેમણે ઇસ્લામિક રીતરિવાજ શીખ્યા, પાકિસ્તાની લહેજામાં ઉર્દૂ બોલતા શીખ્યા અને સીધા પહોંચ્યા કહૂતા શહેરમાં. તેમને શંકા હતી કે અહીં ખાન રિસર્ચ સેન્ટરમાં ન્યુક્લિયર પ્રોગ્રામ ચાલી રહ્યો છે. અજિત ઘણા મહિના સુધી ભીખારી બનીને ત્યાં બેઠા રહ્યા. ભીખ માંગતાં માંગતાં તેમણે વૈજ્ઞાનિકોથી માંડીને ગાર્ડ સુધી સૌની માહિતી એકઠી કરી.ન્યુક્લિયર સેન્ટરમાં કામ કરનારા વૈજ્ઞાનિકોના વાળ અને ત્વચામાં રેડિએશન વધારે હોય છે.
અજિતે નાઈઓ પાસેથી વૈજ્ઞાનિકોના વાળ એકઠા કર્યા અને ભારત મોકલ્યા. ટેસ્ટમાં સાબિત થયું કે પાકિસ્તાન પરમાણુ બોમ્બ બનાવી રહ્યું છે.આ રીતે સાત વર્ષ સુધી પાકિસ્તાનમાં રહીને અનેક જોખમો વચ્ચે અજિત ડોભાલ ભારત માટે માહિતી મોકલતા રહ્યા. અનેક વખત પકડાવાથી બચ્યા. અંતે તેઓ ભારત પરત આવ્યા અને ખાલિસ્તાન, કાશ્મીર અને આતંકવાદ વિરોધી અનેક મિશનમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી.1999ના કાંધાર હાઇજેક દરમિયાન પણ તેમની નેગોશિએશન સ્કિલ્સ જોવા મળી. 2004માં તેઓ ઇન્ટેલિજન્સ બ્યુરોનાં ડાયરેક્ટર બન્યા અને 2005માં નિવૃત્ત થયા.2014માં પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ તેમને ભારતના પાંચમા નેશનલ સિક્યુરિટી એડવાઈઝર બનાવ્યા. ત્યારબાદ 2016ની સર્જિકલ સ્ટ્રાઈક, 2019ની બાલાકોટ એર સ્ટ્રાઈક અને 2025નું ઓપરેશન સિંદૂર. આ તમામ પાછળ અજિત ડોભાલનો દિમાગ હતો.આ છે નવા ભારતના ચાણક્ય અજિત ડોભાલની રોમાંચક, અનસુની કહાની.
