ભારતીય ફિલ્મ ઉદ્યોગને અબજો રૂપિયાનું નુકસાન પહોંચાડનાર ઇમાદી રવિ કોણ છે?

૧૪ નવેમ્બર, ૨૦૨૫ ના રોજ, રાત્રે લગભગ ૧૧:૦૦ વાગ્યે, પોલીસ હૈદરાબાદના કુકટપલ્લી વિસ્તારમાં ગ્રીન હિલ્સ રોડ પર સ્થિત એક એપાર્ટમેન્ટમાં એક ફ્લેટ પર પહોંચી પરંતુ ફ્લેટમાં પ્રવેશ કરી શક્યા નહીં. ફ્લેટ માલિક દરવાજો ખોલી રહ્યો ન હતો. પોલીસે તમામ પ્રયાસો કર્યા, તેને ધમકાવ્યો, દરવાજો તોડવાનો પણ પ્રયાસ કર્યો પરંતુ બધું જ નિષ્ફળ ગયું. અંતે, ફ્લેટના રહેવાસીએ ૨ કલાક પછી દરવાજો ખોલ્યો. પોલીસે તાત્કાલિક તેને હાથકડી લગાવી દીધી પરંતુ આ ૨ કલાકમાં તે માણસ ગુમ થઈ ગયો હતો.

તેણે પોતાના મોબાઇલ ફોનમાંથી અસંખ્ય એપ્સ અને લેપટોપમાંથી સેંકડો ફાઇલો ડિલીટ કરી દીધી હતી. તેણે મોબાઇલ અને લેપટોપ પણ છુપાવી દીધા હતા. જોકે, સાયબર ક્રાઇમ માટે સમર્પિત એક ખાસ પોલીસ દળે માત્ર આ વસ્તુઓ જ નહીં પરંતુ પાછળથી ડેટા પણ મેળવ્યો. આ માણસ કોણ હતો અને તે કયું રહસ્ય છુપાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો હતો? ચાલો જાણીએ.

પોલીસે ધરપકડ કરેલો માણસ કોઈ સામાન્ય વ્યક્તિ નહોતો. તે છેલ્લા છ વર્ષથી ભારતીય સિનેમા, ખાસ કરીને દક્ષિણ ભારતીય ફિલ્મ ઉદ્યોગને લૂંટી રહ્યો હતો. તેણે એકલા હાથે કેરેબિયન ટાપુઓથી યુરોપ અને દક્ષિણપૂર્વ એશિયા સુધી ફેલાયેલું એક પાઇરેસી નેટવર્ક બનાવ્યું, ફિલ્મ ઉદ્યોગને ₹35,000 કરોડની છેતરપિંડી કરી. તેનું નામ ઇમાદી રવિ હતું, ઉંમર 39 વર્ષ. તે સુશિક્ષિત હતો, પરંતુ વ્યવસાયે, તે ભારતનો સૌથી મોટો ફિલ્મ પાઇરેસી કિંગ હતો. છેલ્લા છ વર્ષોમાં, રવિએ ઇબોમા અને બપ્પમ ટીવી જેવી વેબસાઇટ્સ દ્વારા 21,000 થી વધુ ફિલ્મોનું પાઇરેટીંગ કર્યું. તેણે 65 મિરર ડોમેન્સ બનાવ્યા, 5 મિલિયન વપરાશકર્તાઓનો વ્યક્તિગત ડેટા ચોરી લીધો અને ભારતીય ફિલ્મ ઉદ્યોગને આશરે ₹35,000 કરોડનું નુકસાન પહોંચાડ્યું.

ઇ માદી રવિ એક એવો માણસ છે જેણે સમગ્ર ઉદ્યોગને પડકારવા માટે ટેકનોલોજીનો હથિયાર તરીકે ઉપયોગ કર્યો હતો. તે કેરેબિયન ટાપુ પરથી રિલીઝ થયાના દિવસે ભારતીય ફિલ્મો પોતાની વેબસાઇટ પર અપલોડ કરતો હતો અને પોલીસને ખુલ્લેઆમ પડકાર ફેંકતો હતો, “જો તમારામાં હિંમત હોય તો મને પકડો.” હિમાદી રવિનો જન્મ આંધ્રપ્રદેશના વિશાખાપટ્ટનમમાં એક મધ્યમ વર્ગના પરિવારમાં થયો હતો. તે શૈક્ષણિક રીતે તેજસ્વી હતો. તેણે આંધ્ર યુનિવર્સિટીમાંથી કમ્પ્યુટર સાયન્સમાં બીએસસી કર્યું, પછી મુંબઈ ગયો અને ICFAI બિઝનેસ સ્કૂલમાંથી MBA કર્યું. શરૂઆતમાં, રવિએ લેજિટિમેટ બિઝનેસ નામની ટેક કંપની શરૂ કરી, પરંતુ તે તેને જોઈતો નફો ન આપી રહી હતી, અથવા તેને ટેકનોલોજીનો અલગ ઉપયોગ મળ્યો. 2019 ની આસપાસ, રવિએ તેની ટેક કંપની બંધ કરી દીધી અને એક નવું સાહસ, iBomma શરૂ કર્યું. iBomma નામ તેલુગુ રાજ્યોમાં જાણીતું છે.

તે ફક્ત એક પાઇરેસી વેબસાઇટ નહોતી. તે એક ઇકોસિસ્ટમ હતી. એક આખું નેટવર્ક ખૂબ જ વ્યાવસાયિક રીતે ચાલતું હતું. આઇબમા 2019-2020 ની આસપાસ લોન્ચ થયું હતું અને ધીમે ધીમે તેલુગુ ફિલ્મ પાઇરેસી માટેનું સૌથી મોટું કેન્દ્ર બન્યું. તેની વિશેષતા શું હતી? ફિલ્મો તેમના થિયેટર રિલીઝના કલાકોમાં, ક્યારેક મિનિટોમાં પણ આઇબમા પર અપલોડ કરવામાં આવતી હતી. એચડી ગુણવત્તામાં સ્પષ્ટ પ્રિન્ટ, સંપૂર્ણ ઑડિઓ, અને આ રીતે રવિએ એક આખું નેટવર્ક બનાવ્યું.તેમની ટીમ વિવિધ શહેરોમાં સવારના શોમાં કેમેરા સાથે બેસતી, ફિલ્મ રેકોર્ડ કરતી,

તેને 60 થી 90 મિનિટમાં સંપાદિત કરતી અને એક HD વર્ઝન બનાવતી, જે પછી અપલોડ કરવામાં આવતી. રવિએ 65 અલગ અલગ મિરર ડોમેન બનાવ્યા હતા. જો તમે I Bumma, અથવા Bappam TV ને બ્લોક કરો છો, અથવા બીજાને બ્લોક કરો છો, તો બીજું આપોઆપ સક્રિય થઈ જશે. રવિની ટીમ ફક્ત ભારતમાં જ નહીં, પરંતુ ફ્રાન્સ, નેધરલેન્ડ્સ, દુબઈ, મ્યાનમાર અને કેરેબિયન ટાપુઓ સહિત સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાયેલી હતી. સર્વર્સ ઓફ ધ એર હતા, એન્ક્રિપ્ટેડ અપલોડ્સ, સેટેલાઇટ સ્પીડ હેકિંગ અને ડિજિટલ ડ્રાઇવ ચોરી બધું જ ઉપલબ્ધ હતું. રવિએ ટેલિગ્રામમાંથી નવી રિલીઝ થયેલી ફિલ્મો પણ મેળવી અને તેને તેની વેબસાઇટ પર અપલોડ કરી. વિતરણ ટેલિગ્રામ ચેનલો દ્વારા પણ કરવામાં આવતું હતું. તેલુગુ ફિલ્મ ચેમ્બર ઓફ કોમર્સ અનુસાર, I Bumma ને ફક્ત ભારતમાંથી દર મહિને 3.7 મિલિયન મુલાકાતીઓ મળતા હતા.

વિશ્વભરમાં આ સંખ્યા વધુ હતી. પોલીસે અહેવાલ આપ્યો છે કે રવિ વાર્ષિક ₹1 કરોડ સુધી કમાય છે.છેલ્લા પાંચથી છ વર્ષમાં, તેણે ઓછામાં ઓછા ₹30 કરોડ (આશરે $300 મિલિયન) કમાયા છે. કેવી રીતે? IB પર ગુગલ જાહેરાતો ચાલતી હતી. લાખો મુલાકાતીઓએ દરેક મુલાકાત પર જાહેરાતો અને પૈસા જોયા. વપરાશકર્તાઓ ક્રિપ્ટોકરન્સીમાં પણ દાન કરી શકતા હતા. અનામી, શોધી શકાતા નથી. કેટલીક પ્રીમિયમ સામગ્રી માટે પેઇડ લિંક્સ પણ ઉપલબ્ધ હતી. વધુમાં, ગેરકાયદેસર સટ્ટાબાજી એપ્લિકેશનો માટેની જાહેરાતો રવિની વેબસાઇટ પર ચાલતી હતી, જેનાથી નોંધપાત્ર આવક થતી હતી. પોલીસે રવિના ખાતામાંથી ₹3.5 કરોડ (આશરે $35 મિલિયન) જપ્ત કર્યા છે, અને તે નક્કી કરવા માટે તપાસ ચાલી રહી છે કે તે કેટલા વધુ ખાતા ધરાવે છે. રવિની પ્રવૃત્તિઓને કારણે ઉદ્યોગને થયેલું નુકસાન આશ્ચર્યજનક છે. 2023 માં, સમગ્ર ભારતીય ફિલ્મ ઉદ્યોગને પાઇરેસીને કારણે ₹2,400 કરોડ (આશરે $240 મિલિયન) નું નુકસાન થયું હતું. 2024 માં, એકલા તેલુગુ ફિલ્મ ઉદ્યોગને ₹3,700 કરોડ (આશરે $370 મિલિયન) નું નુકસાન થયું હતું.

નિષ્ણાતોનો અંદાજ છે કે 2019 થી 2025 ની વચ્ચે, IB નેટવર્કને કુલ રૂ. 24,000 થી રૂ. 35,000 કરોડનું નુકસાન થયું છે.આ ફક્ત બોક્સ ઓફિસ વિશે નથી. આ ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓને કારણે, OTT અધિકારોના ભાવ ઘટ્યા. સેટેલાઇટ અધિકારો પણ સસ્તા થયા. નિર્માતાઓને લોન મળી નહીં અને સમગ્ર ઇકોસિસ્ટમને અસર થઈ. આઈ બમ્માને કારણે જે મોટી ફિલ્મો ખરાબ રીતે પ્રભાવિત થઈ તેમાં ગેમ ચેન્જર, OG કુબેરા હિટ, ધ થર્ડ કેસ, કનપ્પા મીરાઈ, થંડેલ કિંગડમ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. આ ફિલ્મોની પાઇરેટેડ નકલો રિલીઝના દિવસે જ લીક થઈ ગઈ હતી. શરૂઆતના અઠવાડિયામાં તેમને તેમની કમાણીના 20 થી 30% નુકસાન થયું હતું. 2024 ની શરૂઆતમાં, સાયબરાબાદ પોલીસે પાંચ લોકોની ગેંગની ધરપકડ કરી.કમિશનર સીવી આનંદે ચેતવણી આપી હતી કે જે કોઈ પણ વેબસાઇટ ચલાવી રહ્યું છે તેને બક્ષવામાં આવશે નહીં, ભલે તે ગમે તે ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરે અને પછી ઇબોમાએ વેબસાઇટ પર ઉશ્કેરણીજનક સંદેશ લખીને જવાબ આપ્યો કે અમારી વેબસાઇટ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનું બંધ કરો નહીંતર મારે તમારા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું પડશે. આ પોલીસ અને સમગ્ર ઉદ્યોગ માટે એક ખુલ્લો પડકાર હતો.

પોલીસ કમિશનર સાજન આર. એ પછી કહ્યું કે સ્ટંટથી તપાસ વધુ તીવ્ર બની ગઈ અને રવિ અમારી ટાર્ગેટ લિસ્ટમાં ટોચ પર આવી ગયો. જેમ જેમ પોલીસ તપાસ વધુ ઊંડી થતી ગઈ તેમ તેમ રવિ સમજી ગયો કે ખતરો વધી રહ્યો છે. તેથી તેણે કેટલાક આત્યંતિક પગલાં લીધાં. તેણે પોતાના માટે અનેક ઓળખ બનાવી. મહારાષ્ટ્રમાં બનાવડાવેલા નકલી પાન કાર્ડ અને ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ મેળવ્યા. પછી તેણે ભારતીય નાગરિકતા છોડી દીધી. સેન્ટ કિટ્સ અને નેવિસ કેરેબિયનમાં એક નાનું ટાપુ રાષ્ટ્ર છે. નવીએ ત્યાં નાગરિકતા લીધી.તેણે ત્યાંથી પાસપોર્ટ પણ મેળવ્યો. હવે, તકનીકી રીતે, તે ભારતીય નાગરિક રહ્યો નથી. તેણે ફ્રાન્સમાં પણ એક આધાર સ્થાપ્યો અને ત્યાંથી તેનું સમગ્ર કાર્ય ચલાવ્યું. ડેટા ચોરી રવિની ચાંચિયાગીરી કરતાં મોટો ખતરો હતો. રવિ પાસે 5 મિલિયન વપરાશકર્તાઓનો વ્યક્તિગત ડેટા હતો. IUI નો ઉપયોગ કરનારાઓની વિગતો, ઇમેઇલ ID, ફોન નંબર, IP સરનામાં, બ્રાઉઝિંગ પેટર્ન અને બેંકિંગ માહિતી પણ. રવિને પકડવો સરળ નહોતો. તે ફ્રાન્સમાં હતો, કેરેબિયનમાં રહેતો હતો, ઓફશોર સર્વરનો ઉપયોગ કરતો હતો અને તેના બધા સંદેશાવ્યવહાર એન્ક્રિપ્ટેડ હતા.

પરંતુ પોલીસે ધીમે ધીમે તેનું નેટવર્ક તોડી નાખ્યું. પહેલા, રવિના એજન્ટોની ધરપકડ કરવામાં આવી. ઘણા લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી, જેમ કે જનક કિરણ કુમાર, એક એસી ટેકનિશિયન જેણે થિયેટરોની અંદરથી 100 થી વધુ ફિલ્મો રેકોર્ડ કરી હતી.તેના ડોમેન હેન્ડલર, સિરિલ લિફેન્ટ રાજ, અર્સલાન અહેમદ નામના બીજા એક વ્યક્તિ, જે અપલોડ્સ અને ટેલિગ્રામ વિતરણનું સંચાલન કરતા હતા. વધુમાં, હરીશ નામના એજન્ટે રવિની ઓળખ જાહેર કરી. રવિનું નામ જાહેર થયા પછી, પોલીસે ખાસ સાધનોનો ઉપયોગ કર્યો. તેઓએ આંતરરાષ્ટ્રીય સર્વર્સને ટ્રેસ કર્યા, ઓફશોર એકાઉન્ટ્સ ટ્રેક કર્યા અને રવિની હિલચાલ પેટર્નનો અભ્યાસ કર્યો. ઉત્તરપૂર્વીય રાજ્યોમાં ધરપકડ કરાયેલા તેના એજન્ટોએ આ પ્રયાસમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. પોલીસને ખબર પડી કે રવિ ક્યારેક ક્યારેક તેના કુકટપલ્લી ફ્લેટની મુલાકાત લે છે. તેઓએ તેમનું આગળનું પગલું નક્કી કર્યું અને લુકઆઉટ સર્ક્યુલર જારી કરવાના હતા. પરંતુ પછી ગુપ્તચર અહેવાલો આવ્યા કે રવિ ફ્રાન્સથી હૈદરાબાદ આવી રહ્યો છે.

રવિ 14 નવેમ્બરની રાત્રે હૈદરાબાદ પહોંચ્યો, તેને ખબર નહોતી કે પોલીસ તેના પર નજર રાખી રહી છે. તે શંકાસ્પદ રીતે તેના ફ્લેટ પર પહોંચ્યો, જ્યાં તેને ઉપાડી લેવામાં આવ્યો. જો કે, ધરપકડ પહેલાં, તેણે પુરાવાનો નાશ કરવાનો તમામ પ્રયાસ કર્યો. 17 નવેમ્બરના રોજ, હૈદરાબાદ પોલીસ કમિશનર વીસી સજ્જનારની ઓફિસમાં એક ખાસ બેઠક યોજાઈ હતી. ચિરંજીવી, નાગાર્જુન, એસએસ રાજામૌલી, નિર્માતા દિલરાજુ અને અન્ય સહિત તેલુગુ ફિલ્મ ઉદ્યોગના કેટલાક અગ્રણી વ્યક્તિઓએ હાજરી આપી હતી અને પોલીસની પ્રશંસા કરી હતી. હૈદરાબાદ પોલીસે રવિ સામે સાત એફઆઈઆર દાખલ કરી છે, જેમાં તેના પર સાત વર્ષ સુધીની જેલની સજા થઈ શકે તેવા વિવિધ આરોપો લગાવવામાં આવ્યા છે. રવિની ધરપકડ બાદ, IBOMA વેબસાઇટ કાયમી ધોરણે બ્લોક કરવામાં આવી છે.65 મિરર ડોમેન પણ બ્લોક કરવામાં આવ્યા છે. બપ્પમ ટીવી અને તેની સાથે સંકળાયેલી બધી સાઇટ્સ પણ બંધ કરવામાં આવી છે.

પોલીસ માટે આગળનું પગલું એ છે કે સમગ્ર નેટવર્કને તોડી નાખવું, દરેક સભ્યને ટ્રેક કરવું અને દરેક અધિકારી સર્વરને ઓળખવું. કમિશનરે કહ્યું છે કે આ રેકેટ હજુ ખતમ થયું નથી. અમે આ નેટવર્કના દરેક છેલ્લા સભ્યને શોધી કાઢીશું. ઇમાદી રવિની વાર્તા ટેકનોલોજીના દુરુપયોગ, લોભ અને ટૂંકા ગાળાની વિચારસરણીની ચેતવણી છે. બી.એસસી. અથવા એમબીએ ધરાવતો શિક્ષિત માણસ સારી નોકરી મેળવી શકતો હતો અને કાયદેસરનો વ્યવસાય ચલાવી શકતો હતો

.પરંતુ તેણે ગેરકાયદેસર રસ્તો પસંદ કર્યો. છ વર્ષ સુધી, તેને લાગ્યું કે કોઈ તેને સ્પર્શી શકશે નહીં. યુરોપિયન પાસપોર્ટ સાથે કેરેબિયનમાં બેસીને અને ઓફશોર સર્વરનો ઉપયોગ કરીને, તેને લાગ્યું કે પોલીસ તેને પકડી શકશે નહીં. પરંતુ અંતે, કાયદાએ તેને પકડી લીધો; મેડ રવિ હવે જેલમાં છે, ત્રણથી સાત વર્ષની સજાનો સામનો કરી રહ્યો છે. તેનું સામ્રાજ્ય તૂટી ગયું છે, અને તેના 30 મિલિયન રૂપિયા ફ્રીઝ થઈ ગયા છે.પણ શું ઇબોમાનો અંત એટલે ચાંચિયાગીરીનો અંત? કદાચ નહીં. જેમ ઉદ્યોગ નિષ્ણાતો કહે છે, તે એક હાઇડ્રા-હેડ્ડ સમસ્યા છે. એક માથાને કાપી નાખો અને બે વધુ બહાર આવે. સોશિયલ મીડિયા પર પહેલેથી જ અફવાઓ છે કે ઇબોમા જેવી નવી સાઇટ્સ ક્ષિતિજ પર છે. નવા ઓપરેટરો, નવા ડોમેન્સ, એ જ જૂની રમત, પરંતુ ગમે તેટલી સુસંસ્કૃત હોય, કાયદો આખરે પ્રબળ બને છે. ચાંચિયાગીરી રાજાનું શાસન સમાપ્ત થઈ ગયું છે, પરંતુ લડાઈ ચાલુ છે.