આ વાત સાચી છે કે ધર્મેન્દ્રનો ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં પ્રવેશ એક એવોર્ડ શો જીતીને થયો હતો. પરંતુ એ પણ એટલું જ સાચું છે કે એ જ એવોર્ડ શોએ ધર્મેન્દ્રને સૌથી વધારે નુકસાન પહોંચાડ્યું. કેવી રીતે? એ વાત આજે તમે સમજી જશો.તે સમય દરમિયાન ફિલ્મફેર મેગેઝિન “ન્યૂ ટેલેન્ટ એવોર્ડ” ચલાવતી હતી — એટલે કે કોઈ નવો ચહેરો જે ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં આવવા માંગતો હોય, તેને તક આપવા માટે એક સ્પર્ધા રાખવામાં આવતી. ધર્મપાલજી (ધર્મેન્દ્ર) એ પણ આ સ્પર્ધામાં ભાગ લીધો અને તમામ રાઉન્ડ ક્લિયર કરીને પ્રથમ સ્થાન મેળવ્યું. તેમને ફિલ્મ બનાવવા માટે વચન આપવામાં આવ્યું,
જેના આધારે તેઓ પંજાબમાંથી મુંબઈ આવ્યા. પરંતુ અહીં આવીને ખબર પડી કે હવે તો તેમની સાથે ફિલ્મ બનાવવામાં જ આવવાની નથી. વિજેતા હોવા છતાં તેમને ઘણું સંઘર્ષ કરવું પડ્યું.ધીરે ધીરે પોતાના પ્રતિભા અને મહેનતથી ધર્મેન્દ્રએ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં સ્થાન મેળવ્યું. પછી એક સમય આવ્યો જ્યારે તેમણે પોતાની ફિલ્મ ‘સત્યકામ’ (1969) બનાવી — આ ફિલ્મ તેમની બાકી ફિલ્મોથી સંપૂર્ણ રીતે જુદી હતી. શરૂઆતમાં તેમને મુખ્યત્વે રોમેન્ટિક કે સેકન્ડ લીડના રોલ મળતા, કોઈ પ્રોડ્યુસર તેમને અન્ય પ્રકારના રોલ આપતો નહોતો. ‘સત્યકામ’ માટે ધર્મેન્દ્ર અને તેમની ટીમે આશા રાખી હતી
કે આગામી વર્ષે તેમને ‘બેસ્ટ એક્ટર’નો એવોર્ડ તો મળશે જ. પરંતુ ફરી એકવાર ઇન્ડસ્ટ્રીએ તેમના સાથે અન્યાય કર્યો — તેમને નામાંકન સુધીમાં સ્થાન મળ્યું નહીં.તે વર્ષે (1970) બेस्ट એક્ટર માટે રાજેશ ખન્ના (‘આરાધના’, ‘ઇત્તેફાક’) અને અશોક કુમાર (‘આશીર્વાદ’)ના નામ આવ્યા અને એવોર્ડ અશોક કુમારે જીત્યો. ધર્મેન્દ્રનું નામ સુધી લેવાયું નહીં. અહીંથી ધર્મેન્દ્રને સમજ આવી ગઈ કે હવે કામ એવોર્ડ માટે નહીં, પણ પોતાના શોખ અને ફેન્સ માટે કરવાનું.
જ્યારે તેમણે પોતાના કામનો આનંદ લેવાનું શરૂ કર્યું, ત્યારે તેમની ફિલ્મો હિટ થવા લાગી, બોક્સ ઑફિસ પર રેકોર્ડ તોડવા લાગી. ધર્મેન્દ્ર ‘મોસ્ટ બેંકેબલ સ્ટાર’ બની ગયા. એવોર્ડ વાળા તેમને હંમેશા અવગણતા રહ્યા, પણ હવે ધર્મેન્દ્રને એની ચિંતા નહોતી.પછી સમય આવ્યો જ્યારે તેમના પુત્ર સની દેઓલ ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં આવ્યા. સનીએ શરૂઆતમાં જ અદભુત લોકપ્રિયતા મેળવી, અને એવોર્ડ વાળા હવે તેમની પાછળ દોડવા લાગ્યા. ધર્મેન્દ્ર ત્યારે પ્રોડ્યુસર તરીકે હતા, અને એવોર્ડ વાળા પૂછતા કે “સની પાજી માટે એવોર્ડ આપવો છે, તમારી શું મંજૂરી છે?”1992માં ધર્મેન્દ્રએ સનીને લઈને ફિલ્મ ‘ઘાયલ’ બનાવી — આ ફિલ્મ સુપરહિટ સાબિત થઈ અને બેસ્ટ ફિલ્મ એવોર્ડ જીત્યો (પરંતુ એવોર્ડ પ્રોડ્યુસર તરીકે મળ્યો, એક્ટર તરીકે નહીં).
પછી 1997માં ફિલ્મફેરે ધર્મેન્દ્રને લાઇફટાઇમ એચિવમેન્ટ એવોર્ડ આપ્યો, ત્યારે તેમની ઉંમર 62 વર્ષની હતી. આજની તારીખે જો જોઈએ તો સલમાન, શાહરુખ અને આમિર ત્રણે 60 વર્ષના છે — પણ કોઈ એવોર્ડ શો તેમને આ ઉંમરે “લાઇફટાઇમ એચિવમેન્ટ” આપી એમના કરિયર પર બ્રેક નથી લગાવતો. પણ તે સમયમાં ધર્મેન્દ્રને આ એવોર્ડ આપીને જાણે તેમનો કરિયર પૂરું કરી દીધું.જ્યારે એ જ સમયગાળામાં અમિતાભ બચ્ચન ફિલ્મોમાં સક્રિય હતા,
ફિલ્મો પ્રોડ્યુસ કરી રહ્યા હતા અને પછી 2000માં તેમને “સ્ટાર ઓફ ધ મિલેનિયમ” એવોર્ડ આપવામાં આવ્યો. આ રીતે ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રીની દ્વિચારીતા સ્પષ્ટ દેખાઈ — એક તારાને વધાવી રાખવો અને બીજા તારાને અવગણવો.હાલांकि અમિતાભ બચ્ચન અને ધર્મેન્દ્ર વચ્ચે કોઈ વ્યક્તિગત વેરભાવ નહોતો, પણ એવોર્ડ શોઝની રાજનીતિએ અને ઇન્ડસ્ટ્રીની અંદરની સ્પર્ધાએ એમની વચ્ચે અજાણ્યે અંતર જરૂર ઊભું કર્યું.
